Search Results
Your search matched 548 entries.
Page 1 of 6
aate a.
Semantic labels: culin.
Citations:
nice, fine
culin.: (s.xiii1/4) Li bers la (=boar’s shoulder) prist, si la mangat en haste; Il la fist tant cum ele fust mult ate Ch Guill 1406abescher v.trans. v.refl.
Semantic labels: culin., falc.
Citations:
to feed oneself
culin.: (c.1290) Quar elle n’a oue soy abeche fede De pain brede de bribe ne de leche schyve bibb MS (O) 334raaboé a.
Semantic labels: culin.
Citations:
(of fish) gutted, cut open and with the internal organs removed
culin.: (s.xiii1) [pisces] exenterari : (D) aboez estre huverz R s.xiii 1 estre overs J s.xiii 1 Gloss Nequam1 240.60[aboeler] v.trans. p.p. as a.
Semantic labels: culin.
Citations:
(of fish) gutted, cut open and with the internal organs removed
culin.: (s.xiii/xiv) pisces exenterati gloss: (L) abolyt, overs envuylez, eskerdez C s.xiii 2 defez, overs D s.xiii/xiv cum salsa coquentur TLL i 183.67 and ii 70.67achaufer v.trans. v.refl. p.p. as a.
Semantic labels: culin.
Usage labels: fig.Citations:
to heat up, prepare on a fire
culin.: (s.xivin) Pernez le cheveril [...] puys metez sus une broche [...] e puys metez a fu; e puys kaunt il serra achaufé lardez le od long larduns Culinary Colls 863.7acuillir v.trans. v.intrans. p.p. as a. sbst. inf.
Semantic labels: culin., ship.
Usage labels: fig.Citations:
to curdle, coagulate (cf. cailer)
culin.: (1356-57) Puis prignez auxi une goute de baume et mectez en une escuelle ou en un hanap ou il ait lait de chievre et s’il ait lait de chievre et s’il est droit baume tantost ly lait acoillera et prendra Mandeville 155adrescer v.trans. v.intrans. v.refl. p.pr. as a. p.p. as a. sbst. inf.
Semantic labels: build., culin., law, music, ship., surg.
Usage labels: also_fig., fig.Citations:
to garnish
culin.: (s.xivin) e kaunt il serra quit, adressez le od la farsure Culinary Colls 863.7afaiter v.trans. v.refl. p.p. as a. p.p. as s.
Semantic labels: build., costume, culin., falc., horses, lapid., metal, ven., zool.
Citations:
prepared, dressed
culin.: (c.1240) Et quant les entrailles serrunt mis enz e afaitiez sicum dit est […] A-N Med i 79affermer v.trans. v.intrans. v.refl. p.pr. as s. p.p. as a. sbst. inf.
Semantic labels: culin., law, med.
Usage labels: fig.Citations:
set, firm
culin.: (1427-28) Custard’ roial enformé bakez Feast Menus 247a.iiaforcer v.trans. v.intrans. v.refl. p.p. as a. sbst. inf.
Semantic labels: condim., culin., law, med., mil., sound
Usage labels: also_fig., fig., quantitativeCitations:
spiced, seasoned
culin.: (s.xiii2/4) Mirabolans aforciés si sont bones contre dolor del chief […] A-N Med i 184aforner v.absol.
Semantic labels: culin.
Citations:
to bake
culin.: (1300) Sil quisent e afornent Pur manger sanz retraire Div Mun 408agu a. adv. s.
Semantic labels: condim., culin., geometry, implement, med., pathol.
Usage labels: fig.Citations:
spiced, pungent
culin.: (s.xiii2/4) Contre voncher qui vient de agues viandes A-N Med i 212
culin.: (s.xiii2) Diaria pot avenir […] de viandes agues Med Treatise 150.56aguesce s.
Semantic labels: culin., med., pathol., pharm.
Citations:
pungency
culin.: (s.xiii2/4) et si aguesce de sanc est en cause […] A-N Med i 236ail s.
Semantic labels: bot., condim., culin., med.
Usage labels: fig.Citations:
garlic
culin.: (s.xii2) jubarbe et arrement et ail Pop Med 65.9
culin.: (s.xii/xiii) aliate : de aile TLL ii 87
culin.: (s.xiii1) allii : des auyis TLL ii 10
culin.: (c.1250) hoc allium : ail TLL i 402
culin.: (c.1300) la teste de ail sechez bien Pop Med 319.45
culin.: (1312-13) Item, ayele et oyngons - .xiiij. s. TNA E101/14/26
culin.: (c.1325) aly, anglice garlec Receptaria 130.475
culin.: (s.xv2) Allium Domesticum: (C6) gallice ail vel auce, anglice garlek Plant Names 17
head of garlic
culin.: (s.xiv2) .v. chefs de auz A-N Med ii 241
culin.: (s.xiii1) Nus usoms les testes de l’aeil dameche Pharmacopoeia 13.227
culin.: (c.1253) Le ras de alye est de .xv. gleyus gleyns et checun gleyue gleyne de .xxv. testis Weights 12
culin.: (s.xiv1/3) Pernez persil e sauge e testes des porettes e testes de ail Med Recs 213.72
culin.: (s.xv) En ewe quissez la teste de aille Five Med MSS 166.E550ailé a.
Semantic labels: condim., culin.
Citations:
flavoured with garlic
culin.: (s.xiii1) aleatam : (R) aylé aillé J s.xiii 1 alié D s.xiii 1 Gloss Nequam1 245.67
culin.: (s.xiii1) aliatam : halié TLL ii 99
culin.: (s.xiii) alliatam : aylé TLL ii 120.67ailespatik s.
Semantic labels: condim., culin., merch.
Citations:
allspice
culin.: (1430) j balet de aylespatik, valor .ix. li. Port Bk studer 114alemande s.
Semantic labels: bot., culin., fruit, med., pharm.
Citations:
preparation of sweet blanched almonds and water
culin.: (s.xiiim (?)) prunes quites en ewe ou greins ou la[i]t d'alamandes A-N Med ii 24
culin.: (s.xivin) e pernez let de almaundes ou ewe teve Culinary Colls 863.4alis a. s.
Semantic labels: culin.
Citations:
unleavened
culin.: (1121-25) Pain lur portet de sun païs: Grant e mult blanz guasteus alis S Brend mup 410
culin.: (s.xiii2) Ne mangez nul pain alis ne trop dur ne trop poy quist Pop Med 70.38
culin.: (1266-1300) pain aliz et quanqu’est fait de paste sens leivain Waterford busby 254.S54.16amiable a.
Semantic labels: culin.
Usage labels: fig., nameCitations:
gentle, moderate
culin.: (s.xiiiex) Si le triblez forment, si le quisez en la gresse od feu amiable Pop Med 293.235amidon s.
Semantic labels: culin., med., pharm.
Citations:
starch, pottage
culin.: (s.xiii3/4) Cest lectuaire receit […] amidon demi-once, […] Pop Med 334.18
culin.: (c.1300) destempret amidum e ferine de feves A-N Med ii 157
culin.: (s.xivin) E une autre viaunde, ke ad a noun amydoun Culinary Colls 864.13.1
binding starch
culin.: (s.xivin) e pus metez de payn ou de amydouns de lier, e des oefs, e liez le bien espés Culinary Colls 864.15.3amollir v.trans. v.intrans. v.refl. p.p. as a.
Semantic labels: culin.
Usage labels: also_fig., fig.Citations:
to soften, make tender
culin.: (s.xiv1/3) Poumes ammolee . Vyn, eofs, flur triee de forment, poumes goboneez par desus, sucre pur abatre la force de le vyn Culinary Colls 867.9.1amome s.
Semantic labels: bot., condim., culin.
Citations:
amomum, oriental spice or aromatic plant
culin.: (s.xiii3/4) mastic, ireos, amome, semence de lovasche Pop Med 330.24[amuer] v.trans.
Semantic labels: culin.
Citations:
to stir
culin.: (s.xiv2) le mettez contre le soleil e le amués anmés am[o]vés que trop ne s’eschaufe A-N Med ii 218andouille s.
Semantic labels: culin.
Citations:
chitterling, sausage
culin.: (1250) Hoc inductile , andoille TLL i 415
culin.: (1250) hoc inductile : andoile TLL i 423
culin.: (s.xiii1) hec hilla -le .i. andoile TLL i 49
culin.: (s.xiii2) hoc tucetum : andoille TLL i 380
culin.: (s.xiii) hillis : anduliis, podingis TLL ii 112.69(aneserree) s.
Semantic labels: culin.
Citations:
pottage with almond-milk base, coloured with saffron
culin.: (s.xiv1/3) Aneserree [j]a[u]ne serree . Let d’alemaunz, flur de rys […] la colour serra jaune de saffran Culinary Colls (B) 866.3apparailler v.trans. v.intrans. v.refl. p.p. as a. p.p. as s.
Semantic labels: archit., armour, build., costume, culin., decor., implement, leather, med., mil., ship., weapons
Usage labels: also_fig., fig.Citations:
to dress (meat, poultry, fish)
culin.: (1327) lour harang correier et apparailler Rot Parl2 138
culin.: (1354) me covenera prendre cel cook ensi apparaillé et mettre sur ma fieble teste, pur conforter les espiritz Sz Med1 163apressementture s.
Semantic labels: culin.
Citations:
curdling, coagulation
culin.: (s.xiii/xiv) coagulatione : (L) prensure, par apressementture pressure D s.xiii/xiv TLL ii 75.158aquarterer v.trans.
Semantic labels: culin., med., pharm.
Citations:
to quarter, cut into quarters
culin.: (s.xv) pernez .ij. coynz si les parés bien net e les aquarterés Five Med MSS 104.S160areole s.
Semantic labels: condim., culin.
Citations:
bed (of spices)
culin.: (s.xiii1/4) Arioles sunt ices, assises de piment, E pigmenturs sunt prechurs dunt l'aprise vent Chant Chanz 2324aromatic a. s.
Semantic labels: beverage, culin.
Citations:
aromatic, sweet-smelling
culin.: (s.xiii2/4) sauce faite des especes chaudes aromatiques A-N Med i 177
culin.: (s.xiii1/4) 'Mun Amy de cel lasus en sun cortil descent, A la place aromatis dunt grace vus vent, E se pest en ses curtis e lé liz emprent' Chant Chanz 2432
culin.: (1300) mielz vaut de mettre une poume aromatike bien eschaufé al fu A-N Med ii 154
culin.: (1356-57) ils ont encens et autres choses aromatiks Mandeville 327asavurement s.
Semantic labels: condim., culin.
Citations:
seasoning
culin.: (s.xiii1) condimentum : (D) le asavrement Gloss Nequam1 245.67
culin.: (1272-82) Pernez le oef de geline […] si le triblez de la maunche de un coutel saunz nul asavurement Glan lex 25Dasavurer v.trans. v.intrans.
Semantic labels: condim., culin.
Usage labels: fig.Citations:
to season
culin.: (s.xiiiin) condio : (F) asavurer Gloss Nequam1 259
culin.: (s.xiii1/4) Condio -dis, id est asavurer Gloss Bod 730 pims 34.9assaiour s.
Semantic labels: brewing, culin., law, occupation, tax, unit, weight
Citations:
(king’s) food-taster
culin.: (1318) qi le roi eit un esquier […] gardein dez viandez pour sa bouche, et assaeour de sa table Ord York 252assaudrer v.trans.
Semantic labels: condim., culin.
Citations:
to season, flavour
culin.: (s.xiii3/4) Char de chastris manjust poudree Auques et de sel assaudree Pop Med 179.976asseer v.trans. v.intrans. v.refl. sbst. inf.
Semantic labels: build., chess, culin., domestic, finan., games, jewel., law, med., mil., orn., pharm., ship., tax, ven., zool.
Usage labels: fig., localCitations:
to set out, serve (food)
culin.: (c.1241) ke l’em ne asete asece? ne serve desordeneement par especialté (=‘favouritism’) HENLEY2 404
culin.: (s.xivin) En lu de payn lur asserai Grez e graces ke lur rendray BOZ Serm 41.121
(of a liquid) to stand
culin.: (s.xiiiin) si.l culez en un autre vaisel e laissez aseer Med Pres4 248atirement s.
Semantic labels: culin.
Citations:
preparation, cooking
culin.: (1266-1300) La quarte diversitez de poisons est solonc l’areement et l’atirement, et c’est en mout de manieres. Les poisons qui sunt rostis ou fris mains ont de viscositez Waterford busby 286.S99.40atirer v.trans. v.refl. p.p. as a.
Semantic labels: armour, cosmet., costume, culin., decor., equit., livestock, mil., weapons
Usage labels: fig.Citations:
(of a dish, meat, etc.) prepared, cooked
culin.: (1266-1300) Le pain soit de froment et ovellement levez, [...] la char de saison bien atiree Waterford busby 241.S36.21
to prepare, cook
culin.: (c.1290) Au diner li donez des ouwes. Si les attirés a ses eus BIBB ROTH (G) 200
culin.: (c.1305) Le mestre keu la dame qe atire sa viaunde BOZ Char 529
culin.: (s.xivin) Quele viande vout manger E memes ele fit atirer boz Seven Poems 62.42
to cure (fish)
culin.: (1328) lours maysons pur hareng secher et atirer Corr Lond 322atraire v.trans. v.intrans. v. absol. v.refl. p.pr. as a. sbst. inf.
Semantic labels: culin., law, med., pharm., surg.
Usage labels: also_fig., fig.Citations:
to extract
culin.: (s.xiv2) si le triblez que hom puit hors attraire le jus A-N Med ii 231avenant a. s.
Semantic labels: culin.
Usage labels: name, pej.Citations:
(of food) suitable, fit for consumption
culin.: (c.1300) Que Bocher ne nul queu ne vende viande autre que avenaunte et nette sur peine […] Oak Book i 50bacon s.
Semantic labels: culin.
Usage labels: fig., name, prov.Citations:
bacon, leg (usually of pork)
culin.: (c.1250) hic petasus vel baco : bacon TLL i 423
flitch of bacon
culin.: (s.xii4/4) (prov.) Ja n’iert trové bacon en lit de guaignon Prov vil 239
culin.: (c.1300) De chescun bacoun menee par miere ou par terre Oak Book ii 2
culin.: (1309) Treis centz quarters de feves e de pois, Deus centz bacons Rot Scot i 70
pork
culin.: (c.1165) (prov.) Meuz valt unce de porc que bacun de adne Prov Serl2 ??
culin.: (c.1185) Ne vin ne bacon ne forment Proth ANTS 560
culin.: (c.1230) Tant troverent [...] Blé, ferin e bacun Dermot2 1960bakemete s.
Semantic labels: culin.
Citations:
pies, tarts, dishes cooked in a shell of pastry
culin.: (1406-07) Item pur diversis spicis pur bakemete et as autres chosis affaires Mch Tayl Accs1 8 Henry IV
culin.: (1427-28) Bakemet tarte roiall partie […] Bakemet raylis roiall vel doucetes Feast Menus 247c.i-iibaker 1 s.
Semantic labels: culin., occupation
Usage labels: nameCitations:
baker
culin.: (1428) jeo lise (=bequeath) a [...] mon bakere Reg Chich ii 382
culin.: (1435) R.B., baker: xix qrt. de fourment Port Bk foster 12baker 2 v.trans.
Semantic labels: culin.
Citations:
to bake
culin.: (1427-28) Venesoun bakez hote, Custard roial enformé bakez Feast Menus 247a.iibakhous s.
Semantic labels: archit., culin.
Usage labels: nameCitations:
bakery
culin.: (1414-15) Item, pur un somer en le bakhous .xx. d. Mch Tayl Accs1 2 Henry Vbaleine s.
Semantic labels: anat., Bibl., culin., ich., mammals, zool.
Citations:
whale-meat
culin.: (c.1216-20) rys, cermountyn, cotoun, baleyn Lib Alb 230
culin.: (1297) E de la baleyne, que vous [...] nous enveiastes, vus savoms bon gré [...] e nous en mangeames molt bien Crisis 64.36baterie s.
Semantic labels: agricultural, archit., culin., implement, law, med., metal, pathol.
Citations:
metal kitchenware
culin.: (c.1300) De chascune charette charetté de baterie chargé hors de l’eawe Oak Book i 8
culin.: (1428) vj bales de baterye Port Bk studer 80
culin.: (1430) j barel de batery Port Bk studer 115
culin.: (1485-1509) le brocour avera pur brocage […] Baterie pur le bale – xij d. TNA E163/9/21 f. 20rbature 1 s.
Semantic labels: culin., law, med.
Citations:
batter
culin.: (s.xivin) Pernez fleur demeyne e blaunc de l’oef, et fetes bature Culinary Colls 862belendin a.
Semantic labels: bot., condim., culin.
Citations:
a type of ginger
culin.: (1394) liveré a lui en .xl. lb gyngivre belendyn en racyns achaté a Londres COBBE 35r
culin.: (s.xiv) Pernet une libre de gynger belentyn Pop Med 34
culin.: (1414) toutz le gynger, belendyn, columbyn et maykyn serra rubbé en un canevas sak Grocers 111
culin.: (1428) .iiij. bales de gyngybre qui furent .ij. de gyngibre mekyn et .ij. de [gyngibre] belendyn Port Bk studer 50
culin.: (1442-43) Item vient de Sandewych de lez galeys venantz de Flaundres pour le patrone Barbe esteant loggez en le dit hostelle de gynger belendyne .vij. balles TNA E101/128/30 r.10besquit a. s.
Semantic labels: culin.
Citations:
twice-baked, toasted (of bread)
culin.: (s.xiiiin) La dame li porte a manger a plentez, payn besquid, ke mult estoit afamé Boeve 1334
dry, unleavened bread, biscuit
culin.: (c.1200) De novel blé il portat dis besquiz Anc Test (B) 15746
culin.: (c.1334) Ele fist estoffer un nef de vitaille de pain, q’est apelé bisquit TREVET Cron1 204.19bis 1 a. s.
Semantic labels: colour, culin., eccl., monastic, skins
Usage labels: nameCitations:
brown bread
culin.: (c.1241) nef vinz payns blauncs e bis HENLEY2 404
culin.: (1319) un blaunk payn et un bys payn YBB Ed II xxv 30
culin.: (1341) tres panes qui vocantur bys YBB 15 Ed III 348bissel 1 s.
Semantic labels: culin.
Citations:
crust, edge (of bread)
culin.: (c.1290) [...] Les biseaus paringges al amoyne a l’amoyne soyt doné bibb MS (A) 305rablamange s.
Semantic labels: culin.
Citations:
blancmange (a dish of chopped chicken or fish boiled with rice)
culin.: (1427-28) Blamange – Potage Feast Menus 247a.iiblanc a. s.
Semantic labels: anat., archit., astron., beverage, bot., chess, colour, condim., culin., curr., eccl., finan., fruit, games, herald., ich., med., metal, meteo., monastic, oenol., pharm., status, toponym, trees, zool.
Usage labels: name, prov.Citations:
dairy produce
culin.: (s.xiiiex) Le seneschal [...] deyt estre a le peyser de tote la leyne, de tut le furmage e de tut le blaunc pur veer q’il seyt bon peys HENLEY2 436
culin.: (s.xivin) E char ne peisson ne vout manger, Ne gres ne blaunk ne vout toucher boz Three Saints 51.160
culin.: (1349-50) les povres cotiares du dit manoir, queus furent acustumesz de prendre nostre blaunke de noz berbicz a un certayn pris, c’est asavoir a paier pur chescune oeyt deners GRANDISSON 1085
salted, unsmoked herring
culin.: (1485-1509) harange soore, harang blanke TNA E163/9/21 f.20v
white wine vinegar
culin.: (c.1300) de blanc vin egre unces .ij. A-N Med ii 138
white of egg
culin.: (s.xiii2/4) triblez od eisil e od le blanc de l’of Pop Med 140
culin.: (c.1250) hoc albumen : blanc de l’oef TLL i 423
culin.: (c.1300) ke estupes seyent moyllés en blanc de l’oef A-N Med ii 140
whiting
culin.: (s.xiiim) Pernez demie marc peisant de blanc de Puille Rom 32 (O.1.20) 84
a white culinary dish, supposedly from Syria
culin.: (s.xiv1/3) Blanc desirree. Let de alemaundes, flur de rys, […] Culinary Colls 866.1blansorri s.
Semantic labels: culin.
Citations:
a dish of minced chicken or fish (probably including sorrel or saffron)
culin.: (1427-28) jussell, blansorry Feast Menus 247b.iibodins s. pl.
Semantic labels: anat., culin.
Citations:
sausages
culin.: (s.xiii2) tu(n)cetis : (C) bodeyns puddingis D s.xiii/xiv TLL ii 71
culin.: (s.xiiiex) tuceta : (C) bodins beus (l. bués?) C* s.xiii puddings, tronchons D s.xiii/xiv TLL ii 132.35boef s.
Semantic labels: bot., culin., herald., ich., livestock, mammals, zool.
Usage labels: name, prov.Citations:
beef cured at Martinmas for winter use
culin.: (c.1325) Pernés bef de sen Martin e de ceel un bone porsioun Receptaria 140.585boele s.
Semantic labels: anat., culin.
Usage labels: coll.Citations:
sausage
culin.: (s.xiii) tuceta : (C*) beus bués? bodins C s.xiii ex puddings, tronchons D s.xiii/xiv TLL ii 132.35
culin.: (c.1250) De cibis. [...] Hoc t(r)ucetum : boiel TLL i 415[boeler] v.trans. p.p. as a.
Semantic labels: culin.
Citations:
(of fish) gutted, cut open and with the internal organs removed
culin.: (s.xiii1) Pisces exenterati gloss: buelés cum salsa coquentur TLL i 183.67 and ii 99.67bogie a.
Semantic labels: condim., culin., toponym
Citations:
sugar from Bougie (Bijaya, city in Algeria) (?)
culin.: (s.xiii2/4) e si vus ne avez de cel (=alexanders) pernez sucre bogie .ij. liveres e demi Pop Med 107.1bolie s.
Semantic labels: culin.
Citations:
gruel
culin.: (s.xiii2) pultes : bolies TLL i 230
culin.: (s.xiii2) puls : (D) bolie bule, gruel T xiii/xiv TLL ii 26boterer s.
Semantic labels: culin., merch., occupation
Usage labels: nameCitations:
one who makes or sells butter (used as a surname)
culin.: (1280) Henry le Boterer MED buterer n.
culin.: (1327) William le Buterar Family Names Butterbracole s.
Semantic labels: culin.
Citations:
a kind of cake
culin.: (c.1290) kaunt averas mangé du brachole a kake wit spices BIBB ROTH (T) 362brasee s.
Semantic labels: culin.
Citations:
dish of braised fish
culin.: (s.xiv1/3) Brasee. Vin d’especerie, canel, le pesshoun espandlee – e plaunté dedenz la paele [...] e rosty desus un gredyl, [...] Culinary Colls 867.26braun s.
Semantic labels: anat., culin.
Citations:
brawn, muscle or flesh of an animal served as food, cut of meat
culin.: (c.1136-37) Les esquiers ferai manant Des bons lardez e des brauns GAIMAR1 275
culin.: (s.xiii1/4) E si mangue un grant braun porcin Ch Guill 1055
culin.: (s.xiii2) aprina: (D) gallice braun TLL ii 26
culin.: (1415) faitez nous avoir braun du sengler Man lang ANTS 75.25
culin.: (1427-28) Braune ové mustard Feast Menus 247b.ibren s.
Semantic labels: bot., culin., med., pathol.
Citations:
bran
culin.: (s.xiiiin) Altre pur cursun: Pernez le bren del furment [...] Med Pres4 248
culin.: (s.xiii1) cum pane furfuro : hov pan de brin TLL ii 99
culin.: (s.xiiiex) prent de nus bren pur pure furmentale farine Ancren2 67.13
culin.: (c.1300) Cantabrum: [...] g[allice] la grose brene Bot Gloss 110.58
culin.: (s.xivin) qe nul pestour medle bren ovesques peyn [...] Dom Gip 172
culin.: (s.xiv2) destemprez bren en eve tot nuit [...], de ce qui chet del brin ad fonz fettes papelotz A-N Med ii 274
culin.: (s.xiii/xiv) acer gallice : bren; furfur TLL ii 147broche 2 s.
Semantic labels: agricultural, cosmet., costume, culin., implement, med., metal, mil., textile, weapons
Usage labels: fig.Citations:
spit
culin.: (s.xiii1) in veru : en le spoie vel broche TLL ii 99.67
culin.: (s.xiiiex) in verubus : (C) en broche vel espeye brochis D* s.xiii/xiv broches L s.xiii TLL ii 132
culin.: (c.1310) In factura 2 broches pro coquina prioris Durham 511
culin.: (c.1433-34) ung ferre a tourner les broches enfermé dedens une cofre, et les broches sont dehors la cofre Bedford Inventories C248bruet s.
Semantic labels: culin.
Usage labels: nameCitations:
spicy broth (especially made from meat or fish)
culin.: (s.xiiiin) Tant ad de ces ki bien paé Serreient si lur pein el broé Peussent muiller S Jean ANTS 2438
culin.: (c.1300) ke il use ceste poudre el comencement al manger oveke bru A-N Med ii 145
culin.: (c.1305) La maundent les broués, se aseent au diner BOZ Char 265
culin.: (s.xiv1/3) E primes humer de cel brof Med Recs 211.63
culin.: (1427-28) Brewes, Chapon ové counsey Feast Menus 247b.i
stock
culin.: (s.xiii3/4) (after cooking a fat hen) Le grasse bruet devés retenir Et tote la grasse cuillir Pop Med 166.541
broth thickened with fat
culin.: (s.xiii) adipata : broweys TLL i 148
culin.: (s.xiii2) adipatum: (D) gallice brués TLL ii 16
pieces of bread soaked in broth
culin.: (s.xivin) Les cheens averount brouheis de blaunke payn saunz egre Rel Ant i 155
salamine, a spicy sauce
culin.: (s.xiv1/3) Browet salmenee. Vinegre, galyngal, canele […] Culinary Colls 867.18
sharp broth, soup or sauce made with dry wine
culin.: (s.xiv1/3) Browet sek. Douce breo, verjus de grape […] Culinary Colls 867.16bruler v.trans. v.intrans. v. refl. p.pr. as a. p.p. as a.
Semantic labels: culin., med., surg.
Usage labels: nameCitations:
(of bread) grilled, broiled
culin.: (s.xiii3/4) une croste de pain brouslé et arousee de vin egre Pop Med 331brusket s.
Semantic labels: culin.
Citations:
brisket
culin.: (1338) In spald et brusket […] Durham 35buinun s.
Semantic labels: culin.
Usage labels: nameCitations:
fritter (?)
culin.: (s.xii) crucibolus : buinun TLL i 21bure 1 s.
Semantic labels: culin.
Citations:
butter
culin.: (s.xii) [P]ernez le jus de l'eble e altretan de vin e un pui de saun u bure Pop Med 66.10
culin.: (s.xii1) bure de arment (='cattle') e lait de oeilles Oxf Ps ANTS 136.VI.20
culin.: (c.1250) hoc butirum : bure TLL i 423
culin.: (c.1300) de formage fres, bure, oefs Oak Book i 70
culin.: (1379) furmage, buir, plumes […] Rot Parl1 iii 67
culin.: (1427) beoure & formage Rot Parl1 iv 328caffatin s. a.
Semantic labels: condim., culin., toponym
Citations:
(sugar) from Caffa
culin.: (1360) zucre caffatyne Durham 563
culin.: (s.xiv2) .ij. unces de sucre caffatyn Rom 37 511caileboté a.
Semantic labels: culin.
Citations:
(of milk) curdled, formed into curds, clotted
culin.: (s.xiii2) serum coagul[at]um (gloss: meg caileboté) secundum oportunitatem temporis conferuntur TLL i 223.563 and 231caileboz s. pl.
Semantic labels: culin.
Citations:
curds, curdled milk
culin.: (s.xiii1) quactum: (R) qualeboz Gloss Nequam1 245
culin.: (1266-1300) fromage et lait et calheboz Waterford busby 248.S46.17
culin.: (s.xv) Pernetz [...] autaunt de kayleboz cum la terce partye des herbes Five Med MSS 152.E369
rennet, curdled milk from the stomach of an unweaned calf used in cheese-making
culin.: (s.xiiiex) colustrum: caleboz TLL ii 56.81
culin.: (s.xii/xiii) colustrum: (O) qualeboz besting C xiii ex meg T xii/xiii TLL ii 41.81cailer p.p. as a. p.p. as s.
Semantic labels: culin.
Usage labels: fig.Citations:
curds, rennet, curdled milk
culin.: (c.1250) Hoc coagulum: quailé TLL i 415
curdled, formed into curds, clotted
culin.: (c.1250) lac coagulatum: leit quailé TLL i 415
culin.: (c.1250) lac coagulatum: let collé TLL i 423.285cake 1 s.
Semantic labels: culin.
Citations:
cake, loaf
culin.: (s.xivin) roulez le (=paste) sur une table ausi tenve come perchemyn e round entur cum kake Culinary Colls 864.14candy 2 a.
Semantic labels: condim., culin.
Citations:
sugar candy, sugar clarified and crystallized by slow evaporation
culin.: (1435-36) .j. casset de suchre candy Port Bk foster 84
culin.: (1444) Item a Philip Malepas .ij c . libres sugur candy pur Views of Hosts E101/128/30cane 6 s.
Semantic labels: condim., culin.
Citations:
cane sugar
culin.: (c.1300) scucar q(a)ssab: suqer de kane Gloss Arab 392.385canele 1 s.
Semantic labels: bot., condim., culin.
Citations:
powdered cinnamon
culin.: (1374) .j. libra de flur de canell GAUNT1 ii 270
culin.: (s.xiv2) Pernez une once de flour de canele Rom 37 511
culin.: (c.1300) esparpilet desure la poudre de canele e de gelofre A-N Med ii 173
culin.: (s.xiv1/3) char gros, poudre de canel, sucre […] Culinary Colls 867.12canestel s.
Semantic labels: culin., domestic
Citations:
small round cake
culin.: (c.1136-37) as vadlez de la meisun Feseit suvent mult large dun De simenels, de canestels, E de hastes e de gastels GAIMAR1 135cardamome s.
Semantic labels: bot., condim., culin.
Citations:
cardamom
culin.: (s.xiii2/4) la poudre faite de cardamome, de poivre lonc, […] A-N Med i 240
culin.: (s.xiii3/4) esquinant, maimuine, cardamome, gilofre, […] Pop Med 335.22
culin.: (s.xivin) kardamome, squinaunte, […] Culinary Colls 866.28
culin.: (s.xiv2) atant de licoris e de cardomome, de cubebes […] A-N Med ii 265carewi s.
Semantic labels: bot., condim., culin.
Citations:
caraway
culin.: (s.xiii2/4) un unce de […] persil e un de carewy Pop Med 116.81
culin.: (s.xiii2/3) persil, Saxifrage e carvy Nov Chir ANTS 746
culin.: (s.xiii2) Une portioun de karevy, autaunt de feneuil Med Pres1 139cassen a.
Semantic labels: condim., culin.
Citations:
lump sugar
culin.: (1430) .j. cassel de suchre cassen Port Bk studer 110cassie s.
Semantic labels: bot., condim., culin.
Citations:
cassia, inferior cinnamon
culin.: (s.xii1) mirra e gutta e casia de tes vestemenz de maisuns ivorines Myrra et gutta et casia a vestimentis tuis a domibus eburneis , desquels deliterent tei les filles des reis en la tue honur Oxf Ps ANTS 69.44.10
culin.: (s.xiiim) De gase une poigné aquere comandez Et autretant de rue et autretant de armoyce A-N Med ii 94
culin.: (s.xiv1) aprés secheras les denz ové escorces […] come od cassie ou canele Secr anon 10.76cendre s.
Semantic labels: culin., eccl., liturgical, time
Citations:
to bake thoroughly
culin.: (s.xiv2) fetes pain, si le quisez ad cendrez, e quant ert freid fetes en pastel A-N Med ii 238cene 1 s.
Semantic labels: Bibl., culin., eccl., liturgical, theol., time
Citations:
meal, supper
culin.: (s.xiii2/4) chescun ki aveir guluse De la ceine Deu fort s’escuse Mirur1 123va16
culin.: (s.xiiiex) La ceine Deu u li oisel sumuns sunt Signefie la gloire de ciel Apoc giffard 3748
culin.: (s.xiv2) le roy […] s’endormi sanz cene & viande Bible hackett 285va
Last Supper
culin.: (1163-70) A la ceine ben aparut Quant sur le piz sun maistre jut (=St John) S Edw barking f 4201
culin.: (s.xiii2/4) De la cene e de la deposiciun Jhesu Crist de la croyz Mirour Egl 4.39
culin.: (s.xivin) cena: illa die in qua fit cena domini, gallice la c(r)eyn TLL i 37cerveise s.
Semantic labels: beverage, brewing, condim., culin.
Usage labels: nameCitations:
malt vinegar
culin.: (s.xiii2) egre cerveise me pernez Rec méd2 47
culin.: (s.xivin) e festes braer oveskes le sauge e od vin egre ou eisil ou cerveyse egre festes le temprer Culinary Colls 863.3chapon 2 s.
Semantic labels: astron., culin., orn., zool.
Usage labels: nameCitations:
well-fattened capon
culin.: (1427-28) Capoun de haut grees […] Chapons de haut grees rostez Feast Menus 247a.i-c.ichar 1 s. s. pl.
Semantic labels: anat., culin., eccl., human, kinship, law, liturgical, med., pathol., theol., time, zool.
Usage labels: fig.Citations:
meat, animal flesh
culin.: (1121-25) Charn de la nef qu'il i mistrent, Pur quire la dunc la pristrent S Brend mup 447
culin.: (c.1136-37) Cerfs e chevrols e veneisuns E altres chars tant i avrad En la quisine GAIMAR1 271
culin.: (s.xiiiin) E pernez puis, sis metez buillir od char fresche, sis mangez devant les autres viandes Med Pres4 248
culin.: (1353) vitailles […] C’est a savoir chars, furment […] ROUGH 60
culin.: (1312-13) En cel – v. s. En lodmanage – .xiij. s. .iiij. d. En chars – .xxxj. s. .ij. d. TNA E101/14/26
fresh meat
culin.: (1309-10) bledz, brees, chars fresches et salees Rot Parl1 i 444
meat (from beasts, as opposed to poultry, game, etc.)
culin.: (1396) il sera servi de grant char, comme de boef, moton, porc et vial Man lang1 51
culin.: (1427-28) Graund’ charez ové mustard Feast Menus 247a.i
culin.: (c.1295-98) qe nostre lardiner sache ben apariler un larder ausi ben de veneson com de grosse char Westm Wenlok 245
culin.: (s.xiv1) servi de potage et de un cours de grosse char Lib Cust 227
meat
culin.: (s.xiii3/3) qe nul achate char morte a revenre Rich I 20.43
boiled beef
culin.: (c.1250) caro elixa : char quite en eawe TLL i 423
mutton
culin.: (s.xiii/xiv) carne ovina : (L) char de ouales TLL ii 71charbon s.
Semantic labels: culin., lapid.
Citations:
grilled meat
culin.: (s.xiii) frixa : carbun Gloss Garland 168chardecoins s.
Semantic labels: culin.
Citations:
a preserve made of quince-pulp
culin.: (1361-62) in una pixide de chardecoync’ empt. Durham 126
culin.: (1371-73) In 4 lb. de chardeconces Durham 577
culin.: (1379-80) 3 quarterons de chardecoyns Durham 590charger 1 v.trans. v.absol. v.intrans. v.refl. p.pr. as a. p.p. as a. p.p. as s.
Semantic labels: arithm., bot., culin., emotion, finan., fruit, herald., law, ship., tax, trees
Usage labels: also_fig.Citations:
(of food) heavy, rich
culin.: (s.xiv1) E fetez li garder diete de rost e de vin e de autres charjauntes viaundes Receptaria 41.364chaud a. adv. s.
Semantic labels: condim., costume, culin., emotion, med., metal, meteo., pathol.
Usage labels: fig.Citations:
(of spices) hot, having a hot property (of the humours)
culin.: (s.xiiiex) li uns soleit user chaudes especes pur soen freid estomac Ancren2 129.28
culin.: (s.xiv1/3) (the cooked dish) doit estre chaud des clous e quibibes Culinary Colls 867.15chaudere s.
Semantic labels: culin., implement
Usage labels: fig.Citations:
cooking-pot
culin.: (s.xii1/3) Epistites (=a stone) [...] Ke le boillir tolt a chaldere Lapid 54.638
culin.: (s.xii3/4) les granz chauderes ou l’en quist le panil Rom Chev ANTS 4362
culin.: (s.xii-xiii) cacume : (T) chauderis TLL ii 46
culin.: (s.xiii1) lebes : (B) chaudere chaudre C s.xiii/xiv gaudere R s.xiii TLL i 236
culin.: (s.xiii4/4) En icel chadere ad veu Un bon drap […]. ‘Bon est,’ fet il, ‘ke jo mette Ma mein en ceste chaderette’ Enfances 1354chauderette s.
Semantic labels: culin., implement
Citations:
cooking-pot
culin.: (s.xiii4/4) checun (=cloth) en sun chauderet chaudret C s.xiv 1/4 Mis serra par sei severez Enfances 1290
culin.: (s.xiii/xiv) aenum : (L) jadret pot de areym D xiii/xiv TLL ii 65chauderun s.
Semantic labels: culin.
Usage labels: nameCitations:
cooking-pot
culin.: (s.xiiiex) Ne vaut rien a pot de tere Od le caudron tenir guere BOZ Prov (S) 7.16
culin.: (s.xiii1/4) Hic cacabus, id est caldrun, chetel Gloss Bod 730 pims 38.145
culin.: (s.xiii) lebes in gallico chauderun TLL i 244
culin.: (c.1250) hic cacabus vel lebes : cauderon TLL i 422
culin.: (1267) L'un diable a l'autre dira: ‘[...] Al fu getez! E vus al kaudrun ces buillez En peiz [e] en suffre ensement’ Lum Lais ANTS 13164
culin.: (1266-1300) L’estomac sert a tot le cors, sicum uns comuns chadrons sert a toute la maison Waterford busby 247.S45.21
culin.: (s.xiiiex) aenum : cauderun TLL ii 162
culin.: (s.xiv1) Lors fist .j. caldrouns et chaufours: ce sount vasseux de oweltee el foundament Bible Royal 241rbchaudevin s.
Semantic labels: culin.
Citations:
chawdron (a sauce containing chopped entrails)
culin.: (1427-28) Signetz ové chaudevyn Feast Menus 247a.ichaudon s.
Semantic labels: anat., culin., ich., zool.
Citations:
innards of fish
culin.: (1311) Porpeys deit .j. d.. E si il est trenché pur vendre a detail le bailyf avera la chaldoun et la couwe et les .iij. finnes London English 106
culin.: (c.1300-30) […] le chaudon et la couwe et les .iij. nowes London English 106chesemaker s.
Semantic labels: culin., occupation
Usage labels: nameCitations:
cheesemaker (used as a surname)
culin.: (1275) Robertus le Chesemaker le Jesemaker MED chese n.cheseman s.
Semantic labels: culin., merch., occupation
Usage labels: nameCitations:
cheesemonger, one who makes or sells cheese (used as a surname)
culin.: (1262) Pet. Le Cheseman MED chese n.